ورود دادستان به مباحث محیط زیستی امیدوارکننده است و جای تشکر دارد/ ادارات کل در خصوص پروژه ها با شفافیت بیشتری عمل کنند /فعالان محیط زیستی با هیچ سرمایه‌گذاری مخالف نیستند

جارستان با هدف بررسی موضوعات و مباحث محیط زیستی استان تلاش دارد تا با فعالان این حوزه به گفت و گو بنشیند، در همین راستا و در اولین گام با رامین شیرعلی‌پور دبیر شبکه سمن های محیط زیستی و مدیر موسسه دوستداران سیاهکل به گفت و گو نشستیم.

مشروح این مصاحبه را در ادامه می خوانید:

*با توجه به اینکه به تازگی انتخابات شورای هماهنگی شبکه سمن های محیط زیستی و منابع طبیعی را داشتید، در خصوص نقش و کارکردهای شبکه توضیح بدهید.

از عمر شبکه چندین سال می گذرد، این شبکه در گذشته با عنوان «شبکه سبز» مطرح بود اما بعدتر به شبکه سازمان های غیردولتی مردم نهاد محیط زیستی و منابع طبیعی تغییر نام داد. تفاوت شبکه ملی با سایر شبکه هایی که در کشور وجود دارند این است که در شبکه ملی رکن اساسی شبکه های استانی هستند.

در گیلان در انتخاباتی که دو سال قبل برگزار شد شورای هماهنگی جدیدی روی کار آمد و مسئولیت راهبری شبکه را برعهده گرفت.

شبکه اساسا وظیفه دارد مجموعه ها را توانمند کرده و امور را توسط شورای هماهنگی پیگیری کند، مسئولیت رایزنی ها با ادارات و نهادها با شورای هماهنگی شبکه است تا از این طریق به نمایندگی از اعضا با آن ها وارد تعامل و مذاکره شود.

وقتی شبکه را تحویل گرفتیم دو مشکل بزرگ داشت، اول اینکه شبکه از کار اصلی دور شده و درگیر اجراییات بود در حالیکه شبکه باید کارها را تسهیل کند به همین جهت از روز اول بنا را بر این گذاشتیم که نگاه را اصلاح کنیم و موضوع دوم این بود که هویت اجتماعی شبکه بسیار ضعیف بود و میان شبکه و نهادهای دولتی تعامل و گفت و گو برقرار نبود.

معتقدم اگر می گوییم باید از آب حفاظت کنیم یعنی در این مسیر ما همکار اداره آب منطقه ای هستیم یا اگر در حوزه محیط زیست دغدغه داریم همکار اداره حفاظت از محیط زیست هستیم، حتی اگر آن ها مارا همکار خودشان ندانند. در این دو سال روی این مساله کار کردیم تا نگاه دیگری ایجاد کرده و هویت اجتماعی را احیا کنیم در ادامه این مسیر در دوسال جدید دنبال هویت فیزیکی هستیم.

*وضعیت محیط زیست استان را چطور ارزیابی می کنید و عمده ترین خطراتی که با آن مواجه هستیم، چه معضلاتی هستند؟

یکی از بزرگترین مشکلاتی که داریم زباله یا همان پسماند است که در میان سروصدا هایی که برای سد لاسک، پروژه بایوجمی و پسماند پتروشیمی ایجاد می کنند، گم می شود.

مشکل بزرگ دیگر پساب ها(فاضلاب) هستند که هر از گاهی مصاحبه هایی در این خصوص از مسئولان مربوطه می بینیم اما بعد دوباره فراموش می شود. متاسفانه باید بگویم مشکل پسماند برای نماینده ها، استاندار و شهرداران دغدغه و اولولیت نیست.

حل مشکل پساب ها کار ریشه ای بسیار بزرگ می خواهد چرا که باتوجه به خاکی که گیلان دارد و نزدیک بودن آب های زیرزمینی به سطح اول زمین و همچنین مهاجرت هایی که صورت می گیرد در ده سال اینده یک بحران بسیار بزرگ خواهد بود.

موضوع مهم دیگری که به آن توجه نمی کنیم فرسایش خاک است که متاسفانه اقدامات زیادی در این خصوص صورت نگرفته است. البته پروژه های مقطعی هم مانند سد سازی ها می تواند در بین مشکلات مهم استان باشد، چرا که گفته شه ۱۴ سد قرار است در گیلان ساخته شود که داریم این را بحث و بررسی می کنیم اما به نظرم این سه مشکل که قبل تر گفتم مهمتر از باقی مشکلات استان است.

*درخصوص بایوجمی و تالاب انزلی شما چه نظری دارید؟ از یک سو دولت می خواهد پروژه اجرا شود اما برخی فعالان محیط زیستی مخالفت و مقابله می کنند.

پروژه بایوجمی مانند باقی مشکلاتی که به شکل رسانه ای مطرح و در مورد آن سروصدا ها زیاد شد دچار یک مساله شد و آن اینکه اطلاعات به صورت صحیح و دقیق در اختیار مردم قرار نگرفت، حتی فعالان محیط زیست هم یکی از دغدغه هایی که دارند این است که چرا اطلاعات به طور رسمی و دقیق در اختیار آن ها نمی گیرد.

ما فعالان محیط زیستی هم میخواهیم تالاب انزلی احیا شود چرا که معیشت چند شهرستان به این تالاب وابسته است اما اطلاعات پروژه باید در اختیار مردم قرار بگیرد، درخصوص سد لاسک هم همین اتفاق افتاد، خب وقتی نهاد های دولتی به موقع پاسخ نمی دهند و دفاع مستدل ارائه نمی دهند فضا احساسی می شود که حرف ها از فضای علمی خارج می شود، تا اینکه در نهایت دادستان انزلی به مساله ورود کرد و مانع اجرای آن شد.

ورود دادستان به موضوعات محیط زیستی خیلی خوب و امیدوار کننده است و جای تشکر دارد، یکی از درخواست های ما از دادستان کل استان این است که دادستان ها در موضوعات محیط زیستی مانند تغییر کاربری ورود جدی تری داشته باشند.

درخواست اصلی من از دادستان کل استان ورود به موضوع پسماند است، ایشان به عنوان مدعی العموم به این موضوع ورود کنند چرا که زندگی مردم با این موضوع مرتبط و از این ناحیه در خطر است.

یک مشکلی در گیلان وجود دارد، اینکه اگر یک کار خوب هم بخواهد انجام شود در میان فعالیت رسانه ای ها و بعضی گروه های محیط زیستی گم می شود، حل شدن این مساله مستلزم این است که دولت درخواست ها را جدی بگیرد و اطلاعات را شفاف در اختیار فعالان محیط زیستی و مردم بگذارد تا بدنه اجتماعی را با خودش هممراه کند، اگر شما همراهی اجتماعی را در مورد یک پروژه داشته باشید هم هزینه های شما پایین می آید هم نتایج بهتری خواهید داشت.

*مساله محیط زیست به گونه ای است که افراد مختلفی در رابطه با آن احساس مسئولیت می کنند، گاهی این مسئولیت صادقانه است اما گاهی هم پوپولیستی و برای جلب توجه است، این موضوع شما را به عنوان فعالان محیط زیستی که سعی می کنید با دانش و اطلاعات تخصصی در خصوص موضوعات مختلف ابراز نظر کنید دچار مشکل نمی کند؟

ما از اینکه جامعه نسبت به موضوعی حساس باشد استقبال می کنیم اما جایی که فضا احساسی شود و از تبادل اطلاعات علمی و مباحثه منطقی جلوگیری کند، نگران کننده می شود. چرا که ایجاد موج های احساسی مدیران دولتی را محبور می کند به این فضا پاسخ داده و کارهای پوپولیستی انجام دهند.

در موضوعات مختلفی این مساله رخ داده است که فضا احساسی شده و یکی از خروجی های این اتفاق فرار سرمایه گذار است. چون اگر بخواهیم احساسی بحث کنیم همیشه می توانیم بهانه جویی کنیم اما اگر بحث علمی باشد و نتیجه آن طرح مفنی باشد بر مبنای بحث علمی نهاد های مسئول قانع می شوند که از ادامه کار جلوگیری کنند اما برعکس هم هست یکبار می بینیم که سرمایه گذار می آید و فعالان محیط زیستی و کارشناسان را قانع می کند که طرح مبنای علمی دارد.

در فضای احساسی علیرغم همه احترامی که برای دغدغه مندی همه افراد قائل هستیم اما هر کسی با هر میزان سوادی اعلام نظر می کند و این کار را برای گفت و گوی علمی خیلی سخت می کند.

*فعالان محیط زیستی در بعضی موارد در دفاع از محیط زیست و به جهت مخالفت با پروژه های مختلف وارد عمل می شوند و این موجب می شود که برخی منتقدان می گویند عملکرد فعالان محیط زیستی موجب فرار سرمایه گذار و مانع از اشتغالزایی و توسعه می شود. در این خصوص چه نظری دارید؟

کمتر از یک ماه قبل جلسه ای درخصوص پسماند پتروشیمی که وارد استان می شود، داشتیم. نکته ای را در آن جلسه گفتم و در اینجا می خواهم تکرار کنم که هیچ سازمان مردم نهادی با هیچ سرمایه گذاری مشکل ندارد، من به شخصه فعالیت کار آفرینی دارم و دغدغه من سرمایه گذار است، چرا که سرمایه گذار با خودش شغل می آورد، اشتغالی که ایجاد می شود همراه خودش خودکفایی، امنیت، آگاهی و آرامش می آورد و همه این ها در کنار هم توسعه را پدید می آورند. پروژه ها اگر از نظر شاخص های علمی و کارشناسی اثبات کنند که برای محیط زیست خطرآفرین نیستند، ما کمک می کنیم که موفقیت بیشتری کسب کنند که در نتیجه آن شغل بیشتری ایجاد کنند.

*به عنوان حرف آخر اگر نکته ای دارید و لازم می دانید که مطرح کنید، بگویید.

سه موضوع وجود دارد که درخواست دارم در این زمینه همه تلاش و کمک کنند، اول اینکه تمامی دستگاه های دولتی و غیردولتی استان گیلان می توانند از شبکه به عنوان یک بازوی مشورتی کمک بگیرند، ما برای تمامی کارهایی که در راستای توسعه پایدار است آماده کمک هستیم.

موضوع دوم، درخواست من از اداره کل هایی که ما با آن ها فعالیت های مرتبط داریم این است که شفافیت در تعامل با سازمان های مردم نهاد بیشتر کنند و موضوع سوم درخواست از دستگاه قضایی استان است، موضوعات مورد پیگیری بسیار زیاد است، معتقدم دستگاه قضا یک اولویت بندی انجام دهد که بتوانیم از زحمات آن ها نتیجه بهتری بگیریم.